Een levende verwachting?
We zijn inmiddels halverwege de adventstijd. Een feest dat niet in de Bijbel voor komt maar toch met een heel oude christelijke traditie. Wat betekent advent eigenlijk en waar komt het vandaan?
‘Advent’ is afgeleid van het Latijnse woord adventus, dat ‘komst’ betekent. Met advent leven christenen namelijk toe naar het kerstfeest: het feest van Jezus’ komst naar deze wereld als klein kind in een kribbe.
Advent begint vier zondagen voor kerst. In veel kerken wordt elke week een adventskaars aangestoken. Dat symboliseert dat we steeds iets dichter naderen tot Kerst, het feest van het Licht.
De geschiedenis van advent
Het gebruik van advent ontstond waarschijnlijk in de vierde eeuw na Christus in de Oosterse kerk. In die tijd hield de vraag hoe het nou mogelijk was dat de Zoon van God als een ‘gewoon’ Mens naar deze wereld was gekomen, de kerk veel bezig. Dit thema werd centraal gesteld in de periode vóór Kerst, die daarom de naam “advent” kreeg.
Sint Maarten
De traditie van advent verspreidde zich snel. In Frankrijk, toen nog Gallië geheten, maakte men in de vijfde eeuw de adventstijd tot een vastenperiode van zes weken. Het begon op 11 november, de feestdag van Sint Maarten, een bisschop die bekend stond om zijn liefdadigheid aan de armen en daarom tot heilige was verklaard. Misschien diende de vastentijd voor Pasen als voorbeeld. Dat werd ook ingeluid met een “ludieke” feestdag (carnaval), duurde veertig dagen en liep uit op de viering van een belangrijk christelijk feest.
Tijdens de vastenperiode werden de gelovigen geacht vaak naar de kerk te gaan, veel goede werken te verrichten en sober te leven. In de kerkdiensten wijdde men aandacht aan de vier historische gebeurtenissen die plaatsvonden vóór de geboorte van Christus en die beschreven zijn in Lucas 1, namelijk de boodschap aan Zacharias en aan Maria, het bezoek van Maria aan Elizabeth, de geboorte van Johannes de Doper en de menswording van het Woord in Maria.
Rome
Pas in de zesde eeuw drong de traditie van advent door tot de kerk van Rome. Eerst duurde de periode nog zes weken, maar door paus Gregorius de Grote (590-604) werd ze teruggebracht tot de huidige lengte van vier zondagen. Gregorius was ook degene die met advent niet alleen de historische menswording van Christus centraal wilde stellen, maar ook de wederkomst van Christus in de eindtijd. Doordat de Roomse gebruiken geleidelijk aan de overhand kregen over de kerkelijke gebruiken van andere gebieden, werd een vierwekelijks advent in de kerk van heel Europa tot norm.
Reformatie
Binnen de kerk van de Reformatie wilde men aanvankelijk niets weten van advent. Ook niet van het kerstfeest overigens. Een synodebijeenkomst in Dordrecht sprak over de beide ‘Roomse’ feesten in 1574 nog haar afkeuring uit. Op de verwerping van Kerst kwam men al snel terug (in 1578), maar van advent was er binnen de reformatorische kerken pas vanaf de negentiende eeuw sprake.
Tegenwoordig wordt in praktisch alle kerken advent gevierd. De periode geldt eigenlijk nergens meer als een vastenperiode, maar staat eerder in het teken van de vreugdevolle verwachting van het kerstfeest en het hoopvol uitzien naar de komst van de Messias.
Verwachting
Voor veel mensen zit er iets onwerkelijks in de adventsverwachting, het verwachten van de komst van Jezus op aarde. Moeten we ons verplaatsen in de tijd dat Jezus Christus er nog niet was om net als de oudtestamentische gelovigen, toe te leven naar het kerstfeest? We kunnen toch niet doen alsof Jezus nog geboren moet worden? En kunnen we wel volstaan met alleen het verleden te herdenken?
Toch is er ook voor ons een echte verwachting, niet alleen tijdens de adventsweken, overigens. Jezus komt iedere dag reëel tot ons door zijn Woord en door zijn Geest. Bovendien verwachten we zijn terugkomst. Het leven tussen zijn eerste en zijn tweede komst geeft ons een geweldig perspectief. Het leven heeft zin, omdat Jezus door Woord en Geest bij ons is én terugkomt om al Gods beloften te vervullen. We zouden daar best vaker dan vier weken per jaar bij stil mogen staan.
Bron: EO-geloven