Veertigdagentijd – vragen en antwoorden
De veertigdagentijd of vastentijd is voor veel christenen belangrijk. Weet jij er iets van of heb je alleen maar vragen?
De veertigdagentijd is een belangrijke periode voor christenen. Maar wanneer begint de veertigdagentijd dit jaar en wat is het precies? En wist je dat de veertigdagentijd niet 40 maar 46 dagen duurt? Wat hebben carnaval en vasten met de veertigdagentijd te maken? In dit overzicht vind je antwoorden op enkele vragen over de veertigdagentijd.
Wat betekent de veertigdagentijd?
De veertigdagentijd is, hoewel die in de Bijbel niet voorkomt, voor veel christenen een tijd van inkeer en bezinning. In de geschiedenis van de christelijke kerk is de gedachte gegroeid, dat het goed is je het paasfeest voor te bereiden om het goed en oprecht te kunnen vieren. De periode van veertig dagen doet denken aan de periode die Jezus doorbracht in de woestijn toen Hij door de duivel op de proef werd gesteld (Matteüs 4). Tijdens de veertigdagentijd doen veel christenen iets extra’s. Ze lezen bijvoorbeeld vaker uit de Bijbel of zetten zich extra in voor de buurt. Of ze onthouden zich van sommige luxe door te vasten.
Wanneer begint de veertigdagentijd?
De veertigdagentijd begint elk jaar op een andere datum. Dat komt omdat het begin van deze periode afhangt van de datum waarop het Pasen is. Pasen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. En zo schuiven alle dagen die met Pasen te maken hebben elk jaar mee met de nieuwe datum. Precies 46 dagen voor Eerste Paasdag begint de veertigdagentijd, dit jaar was dat op 2 maart 2022. Die eerste dag is altijd een woensdag en wordt in de Katholieke traditie Aswoensdag genoemd.
Waarom duurt de veertigdagentijd 46 dagen?
Raar, maar waar: de veertigdagentijd duurt niet 40 dagen. Van Aswoensdag tot Eerste Paasdag is het 46 dagen. Dat komt doordat de zes zondagen niet meegeteld worden. En doe je aan vasten tijdens de veertigdagentijd? Dat hoeft ook niet op zondag, want de zondagen zijn zo bijzonder voor de gelovigen dat het feestdagen zijn.
Waarom heet de veertigdagentijd de vastentijd?
De veertigdagentijd wordt ook wel de vastentijd genoemd, omdat veel gelovigen, zeker in de Katholieke traditie, vasten tijdens deze periode. Vlak voor de vastentijd wordt er uitbundig feestgevierd en genoten van alles dat het leven biedt, om vervolgens een periode van vasten in te gaan: carnaval. Hoewel het vasten vroeger vaak strenger was dan nu, zijn er nog steeds veel gelovigen die vasten in de veertigdagentijd. Bijvoorbeeld door bepaalde dagen of gedurende de hele periode weinig of sober te eten, of door 40 dagen lang minder social media te gebruiken, of geen alcohol te drinken.
Meer weten over vasten in de tijd van Jezus? Lees hier meer
Wat is Aswoensdag?
Aswoensdag is de eerste dag van de veertigdagentijd, dit jaar dus 2 maart. Op deze dag laten veel christenen, met name in de Katholieke traditie, een askruisje op hun voorhoofd tekenen. De priester (of voorganger) neemt as op de duim van de rechterhand en tekent daarmee een kruisje op het voorhoofd van de gelovigen. Terwijl dat gebeurt, spreekt hij een tekst uit. Dat is vaak een variatie op deze tekst uit Genesis 3:19: Stof ben je, tot stof keer je terug. Of de opdracht uit Marcus 1:15: Kom tot inkeer en geloof dit goede nieuws.
Het askruisje op het voorhoofd is een gebruik dat vooral voorkomt in de Rooms-Katholieke Kerk. In andere kerken, zoals de Oud-Katholieke Kerk en de Oosters-Orthodoxe Kerk, is het gebruikelijk om de as over de hoofden van de gelovigen te strooien, in plaats van een kruisje te tekenen. Maar de betekenis is hetzelfde en heeft te maken met de symboliek van de as. In de tijd van de Bijbel strooide je as over je hoofd als een teken van rouw. Bovendien maakt as de grond weer vruchtbaar en kan het reinigend werken. Het askruisje betekent daarom dat de gelovigen erkennen dat ze God nodig hebben en steeds opnieuw willen kiezen voor wat rein en vruchtbaar is: de boodschap van Jezus.
Bron: NBG